Bilindiği üzere Gelir Vergisi Stopaj Teşviki uygulamasında, Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde/Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde çalışan personelin toplam sayısının veya teşvike konu edilen toplam çalışma sürelerinin %20’sini aşmamak kaydıyla, bu merkezler dışında geçirilen süreler de Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde/Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde çalışılan süre olarak kabul edilmektedir. (5746 Sayılı Kanun. Maade:3-4691 Sayılı Kanun. Geçici Madde:2)

%20 olarak belirlenen bu oranı bölgesel ve/veya sektörel alanlarda %75’e kadar artırmaya veya tekrar kanuni oranına kadar indirmeye yetkili olan Cumhurbaşkanı, bu yetkisini kullanarak söz konusu %20 Oranını 31.12.2022 tarihine kadar %50 oranına yükseltmiştir.(4625 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı)

Bu konu ile ilgili olarak açıklamalarda bulunan “5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği (Seri No: 9)” 27/5/2022 tarihli ve 31848 sayılı Resmi Gazetede yayımlandı.

Bu Tebliğ ile yapılan açıklamalardan öne çıkan hususlar aşağıdaki gibidir.

• Yüzde elli oranının geçerli olduğu dönemlerde Ar-Ge, tasarım veya destek personelinin, çalışma süresinin yarısını merkez veya bölge içinde, yarısını merkez veya bölge dışında çalışarak geçirmiş olması durumunda, bu personele ödenen ücretin tamamı teşvik kapsamında değerlendirilecektir.
• Ar-Ge, tasarım veya destek personelinin, çalışma süresinin tamamını merkez veya bölge içinde çalışarak geçirmiş olması durumunda, bu personele ödenen ücretin tamamı teşvik kapsamında değerlendirilecektir. Bu personelin merkez veya bölge içi çalışması nedeniyle, çalışma süresinin tamamını merkez veya bölge dışında geçirmiş olan diğer bir Ar-Ge, tasarım veya destek personeline ödenen ücretin tamamı da teşvike konu edilebilecektir.
• Yüzde elli oran uygulaması, merkez veya bölge içinde çalışılan süreye isabet eden süre kadar merkez veya bölge dışında gerçekleştirilen çalışma sürelerini de teşvik kapsamına almaktadır.
• Tam zamanlı olarak merkezde çalışan bir personelin, hak kazanılmış hafta tatili veya hafta sonları çalışılmayan işletmelerde hafta sonları ile 2429 sayılı Kanunda belirtilen tatil günlerinde çalışmaması ve yıllık ücretli iznini kullanması durumunda bu sürelere isabet eden ücretler de teşvik kapsamındadır.
• 5746 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası ve 4691 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında;
  • Ar-Ge veya tasarım merkezleri ile bölge alanı dışında gerçekleştirilmesi uygun bulunan zorunlu faaliyetlere ilişkin süreler,
  • Ar-Ge ve tasarım merkezleri ile bölgede yer alan işletmelerde çalışan Ar-Ge veya tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere merkez veya bölge dışında geçirdiği süreler (aylık ders saati kadar),
    
  • Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde çalışan doktora mezunu personel tarafından, üniversitelerde Ar-Ge ve yenilik alanında haftalık 8 saati aşmamak kaydıyla ders verilmesi suretiyle geçirilen süreler,
  • Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde çalışan Ar-Ge ve tasarım personeli tarafından, teknoloji geliştirme bölgelerinde bulunan girişimcilere haftalık 8 saati aşmamak kaydıyla mentorluk yapılması suretiyle geçirilen süreler, teşvik kapsamında olduğundan, merkez ve bölge dışında çalışılan %50’lik sürenin hesabında bu süreler de merkezde veya bölgede geçirilen süre olarak kabul edilecektir.
• Teşvik aylık bazda uygulandığından merkez veya bölge içinde ve dışında geçirilen sürelerin hesabında haftalık 45 saati geçmeyecek şekilde aylık çalışma süreleri dikkate alınacaktır. İlgili aylarda çalışılan iş günü sayısı ve günlük çalışma saatine göre hesaplamalar değişebilir. Yine, aylar itibarıyla teşvik kapsamındaki ücret tutarları ve ücretleri teşvike konu edilen personel de değişebilir. Merkezde veya bölgede çalışan personelin Ar-Ge, tasarım veya destek personeli olması, merkez veya bölge içinde veya dışında çalışılan sürenin veya merkezde veya bölgede çalışan personel sayısının hesabını etkilemeyecektir.
• Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin her birinin çalışma süresinin yarısını merkezde veya bölgede geçirmesi veya toplam personelin yarısının çalışma süresinin tamamını merkezde veya bölgede geçirmesi durumlarında, tüm personele ödenen ücretler teşvik kapsamında değerlendirilecektir.
• Ar-Ge, tasarım ve destek personeli tarafından toplamda merkezde veya bölgede çalışılması gereken sürenin yarısının merkezde veya bölgede çalışılarak geçirilmesi durumunda, hangi personelin ne kadar süre çalıştığına bakılmaksızın tüm personele ödenen ücretlerin teşvik kapsamında değerlendirilmesi mümkündür.
• Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin toplam çalışma süresinin yarısından daha az bir oranda merkezde veya bölgede çalıştığı veya toplam Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin yarısından azının çalışma süresinin tamamını merkezde veya bölgede çalışarak geçirdiği durumlarda, merkezde veya bölgede çalışılan süre dikkate alınmak suretiyle, merkez veya bölge dışında çalışılan sürelerden ücretine teşvik uygulanacak personel işverence belirlenecektir.
• Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin tamamının merkez veya bölge dışında çalışması ve merkez veya bölgede çalışan personel bulunmaması durumunda hiçbir personel teşvik kapsamında değerlendirilmeyecektir.

Örnekler:

Tebliğ Örnek 9: İşveren (J) ’nin Ar-Ge merkezinde veya teknoloji geliştirme bölgesindeki şubesinde 20 Ar-Ge ve destek personeli haftada 5 gün 9 saat esasına göre çalışmakta, hafta sonları çalışmamaktadır. 2022 yılı Şubat ayında, bu personelin 5’i aylık 180 saat, 5’i aylık 120 saat, 5’i aylık 60 saat merkez veya bölge içinde, kalan sürelerini ise merkez veya bölge dışında çalışarak geçirmekte, diğer 5’i ise aylık 180 saat merkez veya bölge dışında çalışmaktadır.

Teşvikten tam olarak faydalanılabilmesi için 20 personelin aylık toplam çalışma süresi olan (20×180=) 3.600 saatin, yarısının (1.800 saatinin) merkez veya bölge içinde çalışılarak geçirilmesi gerekmektedir. Toplamda Ar-Ge merkezinde veya bölgedeki şubede 1.800 saat çalışıldığından 20 personelin ücretlerinin tamamı teşvike konu edilebilecektir.

Tebliğ Örnek 11: İşveren (L) ’nin Ar-Ge merkezinde veya teknoloji geliştirme bölgesindeki şubesinde 50 Ar-Ge ve destek personeli haftada 5 gün 9 saat esasına göre çalışmakta ve hafta sonları çalışmamaktadır.

2022 yılı Şubat ayında bu personelden; 10 personel aylık 180 saat olan çalışma süresinin tamamını merkez veya bölge içinde, 10 personel, aylık çalışma süresinin yarısı olan 90 saati merkez veya bölge içinde, kalan yarısını merkez veya bölge dışında, diğer 30 personel ise aylık çalışma süresinin tamamını merkez veya bölge dışında çalışarak geçirmektedir.

Bu durumda, teşvikten tam olarak faydalanılabilmesi için 50 personelin, yarısının aylık 180 saat merkez veya bölge içinde çalışması veya aylık toplam çalışma süresi olan (50×180=) 9.000 saatin, yarısının (4.500 saat) merkez veya bölge içinde çalışılarak geçirilmesi gerekmektedir. Ancak, merkez veya bölgede çalışılan toplam süre 2.700 saat olduğundan, merkez veya bölge dışında çalışılan süreden ücretleri teşvike konu edilecek personel işverence belirlenecektir.